لکنت زبان یک اختلال در روانی گفتار است که به صورت وقفه های مکرر یا اختلالات در جریان گفتار بروز می‌کند. همه افراد ممکن است در شرایطی مانند اضطراب، استرس، خستگی یا پیچیدگی زبانی دچار ناروانی در گفتار شوند. اما لکنت که یکی از شایع ترین اختلالات گفتار و زبان است ، نوعی ناهماهنگی متمایز است. افرادی که لکنت دارند معمولاً بیشتر از سایرین دچار ناروانی در گفتار می‌شوند و ممکن است به دلیل مشکلات گفتاری، افکار و ادراکات منفی نسبت به گفتار و خودشان ایجاد کنند. لکنت زبان معمولاً در اوایل کودکی، زمانی که مهارت‌های گفتاری و زبانی در حال توسعه هستند و دیگر یادگیری‌های رشدی در حال رخ دادن هستند، شروع می‌شود.
این اختلال اغلب بین سنین 2 تا 5 سالگی بروز می‌کند و در بیشتر موارد، لکنت زبان در طول زمان به طور طبیعی برطرف می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بین 75 تا 80 درصد از کودکانی که در دوره‌ای از رشد خود دچار لکنت می‌شوند، بهبود می‌یابند. برای کسانی که لکنت آنها ادامه پیدا می‌کند، درمان زودهنگام و مؤثر می‌تواند منجر به کاهش یا از بین رفتن لکنت شود. احتمال ادامه لکنت تا بزرگسالی در مردان سه تا چهار برابر بیشتر از زنان است.
علل لکنت زبان
علت دقیق لکنت مشخص نیست، اما بیشتر متخصصان معتقدند که لکنت پایه عصبی دارد و بر نواحی مغز که مسئول پردازش گفتار و زبان هستند، تأثیر می‌گذارد. لکنت ممکن است به دلیل علل ژنتیکی در خانواده‌ها شایع باشد. احتمال بهبود در خانواده‌هایی که سابقه بهبود لکنت دارند، برابر با احتمال ادامه لکنت در خانواده‌هایی است که سابقه بهبود ندارند.
عوامل استرس‌زا محیطی مانند اضطراب، استرس، میل به صحبت سریع، تغییر در روال معمول (مثل تولد نوزاد)، و تقاضا برای صحبت در جمع، ممکن است فراوانی و شدت لکنت را افزایش دهند.
علائم لکنت زبان چیست؟
لکنت به اشکال مختلف بروز می‌کند و می‌توان آن را از وقفه‌های معمولی گفتاری که همه افراد تجربه می‌کنند، تمایز داد. به‌طورکلی، بیشتر کودکان به دلیل توسعه ساختارهای زبانی پیچیده‌تر، ناروانی بیشتری دارند.
وقفه ها: توقف متشنج در جریان گفتار. ممکن است کودک دهان خود را برای صحبت باز کند اما صدایی خارج نشود و/یا در نقطه‌ای از راه هوایی فوقانی (ناحیه دهان) جریان هوا قطع شود.
با بزرگ‌تر شدن کودکان، مقابله با لکنت دشوارتر می‌شود. آنها ممکن است خودآگاه‌تر شوند و در موقعیت‌های گفتاری اعتماد به نفس کمتری داشته باشند. اگر لکنت درمان نشود، می‌تواند بر تصمیمات آینده مانند انتخاب شغل و روابط اجتماعی تأثیر بگذارد.
درمان لکنت زبان چگونه است؟
مراجعه به آسیب‌شناس گفتار و زبان در صورت مشاهده موارد زیر:
لکنت بیش از شش ماه ادامه دارد و مکرراً در طول روز رخ می‌دهد
کودک در حین صحبت کردن، تنش، اخم صورت یا رفتار مبارزه‌ای نشان می‌دهد
کودک از موقعیت‌های گفتاری اجتناب می‌کند یا در مورد گفتار ابراز نگرانی می‌کند
کودک از گفتن برخی کلمات یا صداها اجتناب می‌کند
خانواده نگران گفتار فرزندشان هستند
کودک در حین یا پس از یک رویداد لکنت نشانه‌هایی از ناامیدی یا خجالت را نشان داده است
درمان لکنت زبان از طریق گفتار درمانی انجام می‌شود. بسته به هر کودک و خانواده‌اش، انواع مختلفی از درمان وجود دارد. درمان همچنین بر ایجاد اعتماد به نفس و افزایش مهارت‌های ارتباطی تمرکز دارد. خانواده‌ها و بیماران در طول فرآیند درمانی مشاوره و حمایت می‌شوند.
نکاتی برای والدین
درمان لکنت به نیازهای منحصر به فرد کودک بستگی دارد. با این حال، چند پیشنهاد کلی برای کمک به کودکی که لکنت دارد به شرح زیر است:
- مواردی که باعث تشدید لکنت می‌شوند را کاهش دهید.
- از ایجاد موقعیت هایی که احتمالاً ناروانی کودک را افزایش می‌دهند، اجتناب کنید، مانند صحبت کردن به درخواست یک بزرگسال یا صحبت کردن در مقابل کلاس.
- از گفتن به کودک برای کاهش سرعت، آرام بودن، نفس عمیق کشیدن یا فکر کردن قبل از صحبت خودداری کنید. این پیشنهادات ممکن است آگاهی منفی بیشتری در مورد صحبت کردن ایجاد کند.
- با دقت گوش کنید. هنگام صحبت کودک، فعالانه به صحبت‌های او گوش دهید و توجه خود را به آنچه کودک می‌گوید معطوف کنید.
- هنگام صحبت کودک، تماس چشمی خود را حفظ کنید. از نگاه دور کردن یا واکنش منفی نشان دادن خودداری کنید.
- با پاسخ مثبت، تلاش‌های کودک برای صحبت کردن را تقویت کنید.
- اطمینان حاصل کنید که اعضای خانواده هنگام صحبت به نوبت صحبت می‌کنند و یکباره صحبت نمی‌کنند.
- مدل صحبت کردن آهسته‌تر با مکث‌های بیشتر را ارائه دهید. هنگام صحبت با کودک، از سرعت گفتار آرام استفاده کنید.
- درباره فعالیت‌های روزمره خود صحبت کنید. این کار کودک را تشویق می‌کند تا در محیطی آرام درباره فعالیت‌های خود صحبت کند.
- اگر کودک در حال درمان است، از نزدیک با آسیب‌شناس گفتار-زبان کار کنید و دستورالعمل‌های خاصی را که باید در خانه انجام دهید، دنبال کنید.
